Tình bạn lớn giữa Đại tướng với nhà thơ Huy Cận

Trong entry ngày 30 -9 vừa qua (http://lylan43.blogspot.com/2013/09/cuoc-hoi-ngo-sau-50-nam.html) tôi kể về cuộc hội ngộ bất ngờ với cô giáo cũ, từ lần gặp gỡ ấy, cô trò thường xuyên điện thoại thăm hỏi nhau. Hôm nay cô gọi cho tôi thông báo về một bài viết trên báo "Nông nghiệp" có hình cô trong buổi đi viếng Đại tướng và nói là cô không tưởng tượng được là mình lại còng đến như thế. Tôi tìm bài báo đọc và lại được biết thêm một câu chuyện vể Đại tướng. Thật là một Con người nghĩa tình sau trước thủy chung.

Hoàng Anh   -Thứ Sáu, 11/10/2013, 9:23 (GMT+7)

Sáng 10/10, một người đàn bà lưng đã còng, tuổi đã cao vào thăm nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Người đàn bà đó là Trần Lệ Thu (77 tuổi), vợ cố nhà thơ Huy Cận. Trong ký ức bà Thu, vị Đại tướng anh hùng và chồng bà có một tình bạn lớn.

Bà Thu đến thăm nhà Đại tướng cùng con trai Cù Thu Anh. Trên tay bà có một lá thư tự tay viết gửi cho Đại tướng. Hành động có phần hơi đặc biệt, nhưng với vợ nhà thơ Huy Cận, bà có lý lẽ riêng: “Lúc nhà tôi mất, anh Văn vì lý do sức khỏe nên không trực tiếp đến tiễn đưa. Đại tướng gửi cho ông Cận một lá thư. Bức thư ấy đến nay tôi còn giữ. Chính vì vậy, hôm nay tôi cũng viết một lá thư gửi anh Văn, thay cho lời tiễn biệt anh ấy về cõi vĩnh hằng”.

Bà Trần Lệ Thu đến viếng Đại tướng Võ Nguyên Giáp vào sáng qua

Xen giữa những lời tiễn đưa, đau xót, tiếc thương vô hạn, lá thư của bà Trần Lệ Thu còn có cả những câu thơ:

Một đời vì nước vì non

Nghìn năm dân tộc mãi còn lưu danh

Cảm xúc ấy chỉ là những chia sẻ của một con người Việt Nam dành cho Đại tướng, còn với tình cảm riêng tư, bà Thu muốn nhắc đến một Đại tướng của lòng nhân văn, về đạo làm người. “Từ xưa đến nay, với riêng gia đình tôi, anh Văn là một tấm gương để vợ chồng tôi soi vào đó dạy các con về đạo làm người. Lúc ông nhà tôi còn sống, vẫn thường kể cho vợ con nghe về một câu chuyện. Đó là khi cả anh Văn và ông Cận còn ở chiến trường Việt Bắc. Anh Văn là Đại tướng Tổng Tư lệnh, ông Cận làm Tổng Thư ký hội đồng Chính phủ.

Một bận, Đại tướng đi công tác bằng ngựa ở bên này suối, thấy ông Cận ở bờ bên kia, một số anh em trong đoàn đề nghị Đại tướng cứ cưỡi ngựa mà qua, nhưng anh Văn đã không làm vậy. Anh xuống ngựa, xắn quần lội suối sang gặp ông Cận. Sau này ông nhà tôi vẫn thường nói, cho dù làm ở bất kỳ vị trí nào, nếu trân trọng và quý mến anh em được như anh Văn thì người khác cũng trân trọng mình như thế”.

Kể xong câu chuyện ấy bà Thu rơi nước mắt, nghẹn ngào không nói được nữa. Anh Cù Thu Anh, con trai nhà thơ Huy Cận lấy tập sách có tựa đề “Hồi ký song đôi” lật đến trang có bức ảnh nhà thơ Huy Cận chụp cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp, với dòng ghi chú: “Đại tướng Võ Nguyên Giáp và nhà thơ Huy Cận trong lễ trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt I tại Phủ Chủ tịch - 30/11/1996”.

Anh Thu Anh cũng nói rằng, ngoài công việc với đất nước, mỗi người công tác ở một lĩnh vực khác nhau nhưng ở góc độ nhân văn, góc độ con người thì Đại tướng và nhà thơ Huy Cận thực sự là những người bạn lớn. Thời điểm Huy Cận giữ cương vị Bộ trưởng trong Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa còn Đại tướng Võ Nguyên Giáp là Bộ trưởng Bộ Nội vụ, có một kỷ niệm mà sau này, trong nhiều cuộc trò chuyện về đề tài đất nước, nhà thơ Huy Cận thường mang ra kể. Thậm chí còn viết thành sách.

Trong bài viết “Tham gia hội nghị trù bị Đà Lạt”, nhà thơ Huy Cận được ban tổ chức bố trí ngủ chung phòng với Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Bài viết có đoạn thế này: “Mở đầu, hai trưởng đoàn, ông Nguyễn Tường Tam và Max André nói lời khai mạc. Vào cuộc là vấn đề Nam Bộ đầy sôi nổi, căng thẳng. Đồng chí Võ Nguyên Giáp phát biểu mạnh mẽ, khẳng định Nam kỳ là bộ phận không thể chia tách của Việt Nam.

“Máu của máu Việt Nam, thịt của thịt Việt Nam”; có lúc quá xúc động, anh ràn rụa nước mắt, cả hội nghị im lặng, tôn trọng tình cảm của anh. Trong lúc giải lao, Mesmer (chính trị gia người Pháp - PV) đến bắt tay anh Giáp tỏ vẻ khâm phục và nói: “Lúc nãy tôi muốn đứng về phía anh”. Anh Hoàng Xuân Hãn và các anh khác trong đoàn ta nói bồi thêm về lập trường “Nam bộ là đất Việt Nam”.

Câu chuyện này ăn sâu vào tiềm thức nhà thơ Huy Cận, bà Thu và anh Cù Thu Anh.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và nhà thơ Huy Cận

Để độc giả chi tiết hơn về tình bạn lớn giữa Đại tướng Võ Nguyên Giáp và nhà thơ Huy Cận, tôi xin trích ra đây bức thư mà Đại tướng viết ngày nhà thơ Huy Cận mất.

“Anh Cận ơi. Sao anh ra đi đột ngột thế? Anh còn nhớ lần đầu chúng ta quen nhau là ở Tân Trào, vào những ngày Đại hội Toàn quốc.

Lúc bấy giờ, anh đã là nhà thơ lớn, anh là người rất sớm đã tác động phong trào Thơ mới, và cũng rất sớm hướng phong trào về con đường cách mạng. Từ đó, những bài thơ của Huy Cận nở rộ liên tục, kết hợp lãng mạn với hào hùng. Và cứ thế nở rộ liên tục, nhất là từ những lúc đất nước ngày càng đổi mới. Huy Cận là nhà thơ của những mối tình lớn và của những chiến công lớn.

Mặc dù tôi không phụ trách lĩnh vực văn hóa, nhưng quan hệ giữa anh với tôi vẫn luôn gần gũi, thân mật. Tôi còn nhớ, hôm ấy cùng nhau trở lại Tân Trào, làm cùng nhau hai câu thơ, mỗi người làm một câu:

Xuất phát về Nam mới độ nào

Hôm nay cùng trở lại Tân Trào

Tôi muốn nói: Huy Cận không những là một nhà thơ lớn, Huy Cận là một đảng viên trung kiên. Do vậy, tình bạn giữa tôi và Huy Cận thật là sâu đậm.

Anh Cận ơi. Anh ra đi, nhưng khối lượng “Thơ Huy Cận” vẫn còn đó. Với đồng chí, với bạn bè, với nhân dân. Trong giờ phút đau thương vô hạn, tôi xin có lời chia buồn với gia đình anh, những người thân thuộc của anh, và đồng thời chia buồn với các bạn thơ của anh. Chúc anh an giấc ngàn thu.

Nhớ anh mãi”.

Xuân Ất Dậu 2005

Người bạn thân tình của anh

Ký tên Võ Nguyên Giáp

Do tuổi cao, sức yếu nên Đại tướng không thể trực tiếp đến viếng nhà thơ Huy Cận. Bức thư ấy được bà Đặng Bích Hà và cô Võ Hồng Anh đưa đến lễ tang giao tận tay bà Trần Lệ Thu. Bà Đặng Bích Hà và cô Võ Hồng Anh cũng ghi trong sổ tang nhà thơ Huy Cận thế này: “Thay mặt gia đình ghi sổ tang: “Thay mặt toàn thể gia đình Đại tướng Võ Nguyên Giáp, xin gửi gia đình nhà thơ Huy Cận lời phân ưu thống thiết. Kính gửi anh, nhà thơ, nhà cách mạng lời chào vĩnh biệt”.
http://nongnghiep.vn/nongnghiepvn/72/11/11/116265/Tinh-ban-lon-giua-Dai-tuong-voi-nha-tho-Huy-Can.aspx